Vogelobservatorium TIJ: voor de natuur, in de natuur, geïnspireerd op de natuur

Het observatorium maakt deel uit van een grootschalig plan om verschillende vogelsoorten te kunnen bekijken. TIJ is gelegen in Scheelhoek, een natuurgebied vlakbij de Haringvlietsuis in Stellendam. Dit bestaat uit grote rietvelden en vlakke zandeilanden. De biodiversiteit in het gebied neemt toe en draagt bij aan een gezonder ecosysteem. De vogelobservatoria in dit gebied zijn ontworpen om mensen de gelegenheid te geven om deze verandering te ontdekken, ervaren en verkennen.

Scheelhoek is een belangrijk broedgebied voor verschillende vogelsoorten zoals de lepelaar of visdief. TIJ is dan ook geïnspireerd op de iconische vogel uit dit gebied, namelijk de grote stern. De vorm van het gebouw symboliseert een ei op een nest van zand, net als de stern dat doet. Op deze manier is het architectuur in de natuur, geïnspireerd op de natuur, voor de natuur.

De naam ‘TIJ’ heeft een dubbele betekenis. Enerzijds verwijst het naar de getijden als in ‘hoogtij’ of ‘laagtij’. Het observatorium staat namelijk een aantal keer per jaar half onder water. Gelukkig hebben de duurzame materialen ervoor gezorgd dat dit geen probleem is. Anderzijds is het een woordspeling. Spreek TIJ maar eens snel uit; tij… t ij… t ei… ‘t ei. En laat dat nou net de vorm van dit vogelobservatorium zijn.

Het ‘nest van het ei’ bestaat uit verticale ‘veren’ van hout. Het ei is parametrisch ontworpen om de beste vorm en positie van de openingen te kunnen bepalen. TIJ is ontworpen door middel van een ‘file to factory’ systeem, wat betekent dat de 402 onderdelen in één vrachtwagen werden vervoerd en ter plekke werden geassembleerd. Dit maakt het gebouw ook volledig demontabel: TIJ kan uit elkaar worden gehaald en elders worden geplaatst indien gewenst. TIJ vormt hiermee een uniek voorbeeld van circulair bouwen en duurzame architectuur.

De tunnel die naar het observatorium leidt zorgt dat de bezoekers het gebied niet verstoren. Aan de andere kant biedt deze tunnel ruimte voor extra nestkasten. De kijkgaten in de tunnel zijn bepaald door vogelaars.

Het onderste deel van het ei is gemaakt van accoya hout, omdat dit gedeelte een paar keer per jaar overstroomt. Daarvoor was een duurzaam materiaal nodig. Accoya hout is gekozen vanwege de rotbestendigheid, circulariteit en duurzaamheid.

Het bovenste gedeelte van TIJ blijft het hele jaar droog en is daarom gemaakt van pijnhout. Dit gedeelte is bedekt met lokaal riet, geoogst aan de binnenkant van de zeewering. De hoogst mogelijke waterlijn vormt de grens van het riet.

Binnenin TIJ ligt een vloer van Cross Laminated Timber (CLT). Dit bouwmateriaal is erg sterk doordat het is opgebouwd uit een aantal kruislings verlijmde latten, die haaks op elkaar zijn geplaatst.De CLT vloer fungeert als structurele stabilisator en biedt prachtig uitzicht op het natuurgebied.

De architecten hebben TIJ ontworpen en gebouwd met het doel om het ecosysteem minimaal te belasten en dit heeft zich geuit in de keuze voor natuurlijke materialen en heropbouwmogelijkheden. Dit zijn belangrijke punten voor een duurzame structuur met circulair potentieel.

Al met al is TIJ een prachtig voorbeeld van hoe mens en natuurlijk dichter bij elkaar kunnen komen door middel van architectuur. De duurzame materialen zijn per zorg uitgekozen en geselecteerd met respect voor de natuur. Ook het feit dat het gebouw demontabel is draagt bij aan de duurzaamheid van het vogelobservatorium.

Laat het ons gerust weten als jij vragen hebt over dit vogelobservatorium of geïnspireerd bent. Je kunt meer over TIJ lezen op de volgende nieuws- en architectuurwebsites:

• Archdaily
• Dezeen
• Design Boom
• De Architect
• Volkskrant